Postępowanie nakazowe, postępowanie upominawcze oraz elektroniczne postępowanie upominawcze – skutecznyprawnik.net

I. Uwagi wprowadzające

Każdy z nas wielokrotnie uczestniczył w obrocie towarów i usług. Niekiedy, nawet nie do końca świadomie, stajemy się uczestnikami zobowiązaniowych stosunków cywilnoprawnych. Powszechnym problemem, zarówno w przypadku działania profesjonalnego, jak i prywatnego, są nierzetelni kontrahenci, którzy uchylają się od uiszczenia należnej opłaty za wykonaną usługę lub nabyte dobra. W celu zapewnienia pewności obrotu, polskie prawo wychodzi naprzeciw wierzycielom, którzy nie są w stanie wyegzekwować świadczenia od nieuczciwego dłużnika w sposób polubowny. W przypadku, gdy druga strona umowy nie wyznaje zasady pacta sunt servanda, jedynym sposobem na uzyskanie należności jest zwrócenie się do sądu. Dobrym i skutecznym rozwiązaniem jest skorzystanie z jednego z trzech alternatywnych postępowań cywilnych „skrojonych na miarę” nieuczciwych partnerów umownych. Cechują się one dużym uproszczeniem, szybkością i skutecznością, a także ochroną interesów wierzyciela. W niniejszym opracowaniu zostaną opisane: postępowanie nakazowe, postępowanie upominawcze oraz elektroniczne postępowanie upominawcze.

II. Postępowanie nakazowe

II.I. Wytoczenie powództwa

W postępowaniu nakazowym powód może dochodzić tylko i wyłącznie roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych. Powództwo w omawianym trybie inicjowane jest przez pozew, w którym należy wyraźnie sformułować wniosek o rozpatrzenie sprawy w postępowaniu nakazowym, gdyż sąd nie uczyni tego z urzędu. Pozew musi czynić zadość wymogom przewidzianym w przepisach ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 2014, poz. 101 z późn. zm.; dalej: k.p.c.). Wspomniane wymagania można usystematyzować w następujący sposób:

dotyczące wszystkich pism procesowych (art. 125 i n. k.p.c.);
dotyczące stricte pozwów (art. 187 i n. k.p.c.);
dotyczące pozwu w postępowaniu nakazowym (art. 485 k.p.c.).

Skutki uchybienia przepisom regulującym wymogi stawiane wobec pozwów regulują artykuły 130-130 ze zn. 5 k.p.c.

W przypadku postępowania nakazowego, należy dodatkowo uwzględnić art. 485 k.p.c., który wymienia szereg dokumentów, spośród których przynajmniej jeden należy dołączyć do pozwu w celu udowodnienia zasadności żądanego świadczenia. Należy pamiętać, że jest to katalog zamknięty, zatem wykluczone jest załączenie do pozwu innych dokumentów, niż:

– dokument urzędowy,
– zaakceptowany przez dłużnika rachunek;
– wezwanie dłużnika do zapłaty i pisemne oświadczenie dłużnika o uznaniu długu;
– zaakceptowane przez dłużnika żądanie zapłaty, zwrócone przez bank i niezapłacone z powodu braku środków na rachunku bankowym.

Oprócz tego, w art. 485 § 1-3 k.p.c., umożliwiono wnioskowanie o nakaz zapłaty m.in. przeciwko zobowiązanemu na podstawie:

weksla, czeku, warrantu lub rewersu;
umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego, dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego;
wyciągu z ksiąg bankowych podpisanego przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzonego pieczęcią banku oraz dowodu doręczenia dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty.

II.II. Opłata

Kwestia opłat jest uregulowana w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w spawach cywilnych (Dz.U. 2016, poz. 623; dalej: KSCU). Zgodnie z art. 10 KSCU, opłatę należy uiścić przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego opłacie. W myśl art. 13 KSCU sprawach o prawa majątkowe, co do zasady pobiera się opłatę stosunkową w wysokości 5% przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 PLN i nie więcej niż 100.000,00 PLN. Przy postępowaniu nakazowym, przepisem szczególnym dotyczącym opłaty jest art. 19 ust. 2 pkt. 1 KSCU, który mówi, że od pozwu w postępowaniu nakazowym pobiera się ¼ opłaty stosunkowej, czyli 1,25% wartości przedmiotu sporu. Pozostałe ¾ (3,75% wartości przedmiotu sporu) zobowiązany jest uiścić pozwany, jeżeli zdecyduje się wnieść zarzuty w postępowaniu nakazowym.

II.III. Sąd właściwy do rozpatrzenia sprawy

Do prowadzenia tego typu postępowań, właściwymi są sądy rejonowe i okręgowe, co wynika wprost z art. 484 ze zn. 1 § 1 k.p.c. Mają tutaj zastosowanie przepisy art. 16 oraz art. 17 k.p.c., które precyzują właściwość rzeczową sądu między sądami rejonowymi a okręgowymi. Decydująca jest wartość przedmiotu sporu. Jeżeli przewyższa ona 75.000,00 PLN – sądem właściwym będzie sąd okręgowy. Jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza kwoty 75.000,00 PLN – sprawę należy skierować do sądu rejonowego.

Właściwość miejscową sądu należy wybrać zgodnie z właściwością ogólną, tzn. zgodnie z miejscem zamieszkania pozwanego lub siedziby, jeżeli pozywana jest osoba prawna lub inna jednostka niebędąca osobą fizyczną (art. 27 i art. 30 k.p.c.).

Dopuszczalne jest też skorzystanie z właściwości przemiennej, jeżeli zachodzą ku temu okoliczności enumerowane w art. 31-37 ze zn. 1 k.p.c. (np. zgodnie z art. 37 ze zn. 1 § 1 k.p.c., powództwo przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku można wytoczyć przed sąd miejsca płatności).

II.IV. Tok postępowania

Sąd w składzie jednoosobowym bada pozew wraz z dołączonymi dokumentami na posiedzeniu niejawnym. Na tym etapie nie może zapaść postanowienie oddalające powództwo. W razie uznania żądania wydania nakazu zapłaty za bezzasadne, sąd wyznacza termin rozprawy (wtedy strony wdają się w spór, a postępowanie przekształca się w postępowanie zwyczajne), chyba że sprawa może zostać rozpatrzona na posiedzeniu niejawnym.

Jeżeli sąd uzna żądanie zapłaty za zasadne, wtedy wydaje nakaz zapłaty i dostarcza go stronom. Pozwany otrzymuje dodatkowo pozew wraz załącznikami oraz pouczenie o możliwości wniesienia zarzutów. W ciągu 14 dni od doręczenia, pozwany musi albo wnieść zarzuty, albo uregulować należność objętą nakazem zapłaty. Powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części oraz przedstawić odpowiednie twierdzenia. Niewniesienie tych ostatnich w terminie skutkuje niemożliwością powołania się na te okoliczności po wdaniu się w spór co do istoty sprawy z zastrzeżeniem art. 493 § 1 zd. 2 k.p.c. Nakaz zapłaty przeciwko któremu nie wniesiono skutecznie zarzutów ma charakter prawomocnego wyroku (art. 494 § 2 k.p.c.). Zgodnie z art. 492 § 1 k.p.c., nakaz zapłaty z momentem jego wydania staje się tytułem zabezpieczenia – bez konieczności nadania mu klauzuli wykonalności. Takie rozwiązanie jest dla powoda korzystne, bowiem uzyskuje możliwość zabezpieczenia wierzytelności jeszcze przed jej zaskarżeniem przez dłużnika. Co ważne, w przypadku uchylenia nakazu zapłaty w trybie z art. 492 ze zn. 1 k.p.c., brak jest podstawy do ustanowienia zabezpieczenia. Wtedy powód może jedynie występować z wnioskiem o ustanowienie zabezpieczenia na zasadach ogólnych.

Jeżeli natomiast zarzuty wniesiono prawidłowo, sąd wyznacza rozprawę i zarządza doręczenie zarzutów powodowi. Ścisły rygor terminu dotyczy teraz również strony powodowej. Od dnia doręczenia zarzutów, ma ona tydzień na przedstawienie odpowiedzi, w której może powołać nowe okoliczności i fakty. Uchybienie wzmiankowanemu terminowi skutkuje uniemożliwieniem ich powołania przed sądem.

Po przeprowadzeniu rozprawy, sąd może wydać jeden z czterech rodzajów rozstrzygnięć kończących sprawę:

utrzymanie w mocy w części lub w całości nakazu zapłaty,
uchylenie nakazu zapłaty w całości i wydanie orzeczenia zgodnego ze zgromadzonym w postępowaniu zwyczajnym materiałem dowodowym,
uchylenie nakazu zapłaty i odrzucenie pozwu,
uchylenie nakazu zapłaty i umorzenie postępowania.

III. Postępowanie upominawcze

III.I. Wytoczenie powództwa

Postępowanie upominawcze jest możliwe tylko w przypadku roszczeń o świadczenia pieniężne, chyba że przepis szczególny przewiduje postępowanie upominawcze w innym przypadku (obecnie takich szczególnych przypadków brak). Postępowanie upominawcze inicjuje powództwo cywilne wniesione do sądu. Pozew winien być zgodny ze wszystkimi przepisami regulującymi treść i formę pism procesowych (art. 125 i n. k.p.c.) oraz z przepisami dotyczącymi stricte pozwów (art. 187 i n. k.p.c.).Skutki uchybienia przepisom zawierającym wymogi stawiane wobec pozwów regulują artykuły 130-130 ze zn. 5 k.p.c.

W przypadku powództwa o zasądzenie świadczenia pieniężnego, nie jest konieczny wniosek powoda o wydanie nakazu zapłaty. W każdej sprawie cywilnej, której przedmiotem są roszczenia pieniężne, sąd wydaje nakaz zapłaty z urzędu.

Podsumowując, jeżeli przedmiotem sporu jest roszczenie o świadczenie pieniężne, sąd obligatoryjnie wyznacza posiedzenie niejawne w trybie postępowania upominawczego. Podobnie, gdy powód występuje o nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, lecz nie jest możliwe jego wydanie w tym trybie. Jeżeli nie jest możliwe wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, wtedy sprawa wraca na tory postępowania zwykłego.

III.II. Opłata

W przypadku postępowania upominawczego opłata musi być uiszczona w całości już przy wniesieniu pozwu (art. 10 w zw. z art. 13 KSCU). Jednakże, po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty, sąd z urzędu zwraca powodowi ¾ wniesionej opłaty na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 2c KSCU.

III.III. Sąd właściwy do rozpatrzenia sprawy

Do prowadzenia tego typu postępowań, właściwymi są sądy rejonowe i okręgowe, co wynika wprost z art. 497 ze zn. 1 k.p.c. Regulacja jest taka sama jak przy postępowaniu nakazowym. Mają tutaj zastosowanie przepisy k.p.c. dotyczące właściwości rzeczowej oraz właściwości miejscowej sądu, które były powyżej omawiane. Dopuszczalne jest też skorzystanie z właściwości przemiennej, jeżeli zachodzą ku temu okoliczności enumerowane w art. 31-37 ze zn. 1 k.p.c.

III.IV. Tok postępowania

Po wytoczeniu powództwa, sąd – w jednoosobowym składzie – bada, czy można prowadzić sprawę w trybie postępowania upominawczego. Jeżeli tak, zostaje wyznaczone posiedzenie niejawne, którego celem jest wydanie nakazu zapłaty. Okoliczności wykluczające zakwalifikowanie sprawy do rozpatrzenia w postępowaniu upominawczym wymienia art. 499 k.p.c.:

roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
przytoczone okoliczności budzą wątpliwość;
zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego;
miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo doręczenie mu nakazu nie może nastąpić w kraju.

Postępowanie upominawcze jest wykluczone zawsze, gdy przedmiotem nie jest roszczenie pieniężne. Jeżeli zostanie stwierdzona któraś z powyższych przesłanek, sprawa zostaje skierowana do rozpatrzenia w postępowaniu zwykłym lub właściwym dla niej postępowaniu odrębnym. Następuje to w odpowiednim zarządzeniu przewodniczącego, np. zarządzeniu o wyznaczeniu rozprawy.

Jeżeli sprawa nadaje się do rozpatrzenia w postępowaniu upominawczym, zostaje wyznaczone posiedzenie niejawne. W jego trakcie, po zbadaniu dokumentów dostarczonych przez powoda, sąd wydaje nakaz zapłaty. Nakaz zapłaty może obejmować całość lub część roszczeń, o których uwzględnienie wnosi powód.

Nakaz wraz z odpisem pozwu i załącznikami zostaje doręczony pozwanemu. Konieczne jest również pouczenie o możliwości wniesienia sprzeciwu i o skutkach jego braku. Od dnia doręczenia wymienionych dokumentów, pozwany ma dwa tygodnie na wniesienie sprzeciwu. Dwutygodniowy termin jest terminem ustawowym, zatem możliwe jest jego przywrócenie, bowiem podlega regulacjom z art. 167-172 k.p.c.

Po skutecznym doręczeniu nakazu zapłaty, pozwany ma możliwość wniesienia sprzeciwu w ciągu dwóch tygodni od dnia jego doręczenia. Powinien wskazywać, czy pozwany zaskarża nakaz w całości, czy w części oraz zawierać odpowiednie twierdzenia. Zarzuty mogą dotyczyć zarówno merytorycznego, jak i formalnego aspektu. Nie podniesienie ich w terminie skutkuje niemożliwością powołania się na te okoliczności po wdaniu się w spór co do istoty sprawy z zastrzeżeniem art. 493 § 1 zd. 2 k.p.c. Sprzeciw wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty lub też do sądu, w którym nakaz wydał referendarz sądowy.

Sprzeciw podlega weryfikacji pod kątem zarówno treści, jak i formy. Może on zostać odrzucony, jeżeli:

został wniesiony po terminie;
pomimo wezwania do usunięcia braków, pozwany nie uczynił tego;
nie określa, czy zaskarża nakaz zapłaty części, czy w całości;
nie został wniesiony na urzędowym formularzu mimo takiego wymogu;
jest niedopuszczalny (np. został wniesiony przez osobę nieuprawnioną).

Postanowienie o odrzuceniu sprzeciwu jest postępowaniem kończącym sprawę, zatem pozwanemu przysługuje na to postanowienie zażalenie. Skutkiem odrzucenia sprzeciwu jest uprawomocnienie się nakazu zapłaty, co w praktyce oznacza, że korzysta on z zasady powagi rzeczy osądzonej (art. 366 k.p.c.) i stanowi tytuł egzekucyjny (art. 777 § 1 pkt. 1 k.p.c.), a sąd zwraca powodowi ¾ opłaty uiszczonej przy wnoszeniu powództwa (art. 79 ust. 1 pkt 2c KSCU).

Natomiast, jeżeli sprzeciw został wniesiony prawidłowo, nakaz zapłaty traci moc w całości lub w części, a sprawa zostaje przekazana do rozpoznania w postępowaniu zwyczajnym lub, właściwym dla niej, postępowaniu odrębnym. Przewodniczący wyznacza termin rozprawy i zarządza dostarczenie powodowi sprzeciwu wraz z wezwaniem na rozprawę.

Ponadto, zgodnie z art. 502 ze zn. 1 k.p.c., uchylenie nakazu zapłaty może nastąpić także z urzędu, zatem bez konieczności wnoszenia sprzeciwu. Może się tak zdarzyć w dwóch przypadkach, o których wspominają odpowiednio § 1 oraz § 2 omawianego przepisu, czyli:

gdy miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdy doręczenie pozwanemu nakazu zapłaty nie może nastąpić w kraju,

oraz

jeżeli po wydaniu nakazu zapłaty okaże się, że pozwany w chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej, zdolności procesowej albo organu powołanego do jego reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie zgodnie z przepisami kodeksu.

We wzmiankowanych przypadkach sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty i wydaje odpowiednie postanowienie.

Co ważne, tylko uchylenie nakazu zapłaty w całości skutkuje powrotem sprawy na drogę postępowania zwyczajnego (lub odpowiedniego postępowania odrębnego), bowiem gdy nakaz zapłaty uchylony jest tylko w części – wtedy staje się prawomocnym postanowieniem kończącym postępowanie.

IV. Elektroniczne postępowanie upominawcze

IV.I. Wytoczenie powództwa

W elektronicznym postępowaniu upominawczym można dochodzić jedynie roszczeń, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu. Pozew inicjujący elektroniczne postępowanie upominawcze (dalej: EPU) powinien być zgodny z wymogami stawianymi przez k.p.c. w stosunku do wszystkich pism procesowych, o których była już mowa przy okazji omawiania dwóch wcześniejszych postępowań. Dodatkowe wymagania zawarte są w art. 505 ze zn. 32 k.p.c. Do pozwu składanego drogą elektroniczną nie dołącza się dowodów w formie załączników. Ponadto, w celu uniknięcia nieporozumień związanych z powielającymi się imionami i nazwiskami, ustawodawca zdecydował się na wymóg uwzględnienia w piśmie takich danych, jak:

numer PESEL lub NIP pozwanego będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go, nie mając takiego obowiązku

lub

numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP pozwanego niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania;
datę wymagalności roszczenia.

Gdy powód w złej wierze lub z powodu niezachowania należytej staranności podał błędne dane, naraża się na karę grzywny z art. 505 ze zn. 32 § 3.

IV.II. Opłata

Kwestia opłat jest tożsama z opisaną w pkt. II.II. W przypadku EPU przepisem szczególnym dotyczącym opłaty jest art. 19 ust. 2 pkt 2 KSCU, który mówi, że od pozwu w EPU pobiera się ¼ opłaty stosunkowej, czyli 1,25% wartości przedmiotu sporu. Pozostałe ¾ (3,75% wartości przedmiotu sporu) zobowiązany jest uiścić pozwany, jeżeli zdecyduje się wnieść sprzeciw. Jednakże, jeżeli sprzeciw zostanie wniesiony skutecznie, pozwany jest zwolniony z uiszczenia opłaty dodatkowej.

IV.III. Sąd właściwy do rozpatrzenia sprawy

Właściwość sądu wynika z art. 20 pkt. 7 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. 2015, poz. 133 z późn. zm.), zgodnie z którym Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Sądownictwa, w drodze rozporządzenia może przekazać jednemu sądowi rejonowemu rozpoznawanie spraw w elektronicznym postępowaniu upominawczym należących do właściwości innych sądów rejonowych. Aktualnie (stan prawny na listopad 2016 r.), na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie przekazania rozpoznawania spraw w elektronicznym postępowaniu upominawczym (Dz.U. 2012, poz. 1348), rozpoznawaniem takich spraw zajmuje się Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie (VI Wydział Cywilny). Drugą instancją, rozpatrującą środki odwoławcze od postanowień wydanych w EPU, jest Sąd Okręgowy w Lublinie (II Wydział Cywilny Odwoławczy).

IV.V. Tok postępowania

Postanowienie o przekazaniu sprawy doręcza się tylko powodowi (w formie elektronicznej). Pismo uznaje się za doręczone w chwili wskazanej w elektronicznym potwierdzeniu odbioru korespondencji. W przypadku braku takiego potwierdzenia doręczenie elektroniczne uznaje się za skuteczne po upływie 14 dni od daty umieszczenia pisma w systemie teleinformatycznym.

Elektroniczne postępowanie upominawcze konstrukcyjnie ściśle nawiązuje do postępowania upominawczego opisanego powyżej. Podobieństwo pomiędzy EPU a „zwykłym” postępowaniem upominawczym jest znaczne, na co wskazuje art. 505 ze zn. 28 k.p.c., który wprost stanowi o stosowaniu przepisów o postępowaniu upominawczym z zachowaniem odrębności wynikających z rozdziału o EPU. Zatem wystarczy wskazać na różnice pomiędzy elektronicznym postępowaniem upominawczym a postępowaniem upominawczym „zwyczajnym”.

a) Forma pism procesowych

Komunikacja między stronami i sądem przebiega za pomocą systemu teleinformatycznego. Istnieje jednak różnica w tym zakresie pomiędzy powodem a pozwanym.

Powód jest bezwzględnie zobowiązany do tej formy komunikacji. Jeżeli zdecyduje się na formę inną niż elektroniczna, wtedy jego pismo nie wywołuje skutków prawnych. Również bezskuteczne w świetle prawa jest pismo wniesione drogą elektroniczną bez uiszczonej opłaty. Przy braku opłaty, powód nie zostanie wezwany do uzupełnienia braków. Nie ma też konieczności wydawania zarządzenia o zwrocie pozwu.

Inaczej jest w przypadku pozwanego. Nie ma on wpływu na wybór tego rodzaju postępowania, więc nie może być z mocy prawa zobligowany do zachowania formy elektronicznej. Jest do tego zobowiązany warunkowo – dopiero od momentu, gdy zdecyduje się na wniesienia pisma za pomocą systemu teleinformatycznego, dotyczą go te same co powoda sankcje przewidziane za niedochowanie formy.

b) Skutki braku podstawy do wydania nakazu zapłaty

Sąd bada zasadność wydania nakazu zapłaty tylko na podstawie informacji dostarczonych przez powoda. Procedura EPU odbywa się w sposób tożsamy z procedurą postępowania upominawczego. Przesłanki niedopuszczalności wydania nakazu zapłaty są te same, tzn. wskazane w art. 499 k.p.c. Jeżeli sąd stwierdzi, że zachodzą wspomniane przesłanki, wtedy można zaobserwować różnicę pomiędzy EPU a postępowaniem upominawczym, gdyż zmienia się właściwość sądu. W postępowaniu upominawczym, właściwość sądu nie ulegała zmianie, bowiem już inicjacja postępowania upominawczego odbywa się na zasadach właściwości rzeczowej oraz właściwości miejscowej (ogólnej lub przemiennej). W przypadku EPU, przy wnoszeniu powództwa nie mogą mieć zastosowania przepisy o właściwości rzeczowej i miejscowej (jest tylko jeden sąd właściwy z mocy rozporządzenia, o czym była mowa powyżej). Natomiast, gdy sąd uzna wydanie nakazu zapłaty za bezzasadne, sprawa zostaje skierowana do sądu według właściwości ogólnej. Specyfika właściwości ogólnej była omawiana powyżej, zatem w tym miejscu podkreślenia wymaga jedynie fakt, iż w przypadku EPU wykluczone jest stosowanie właściwości przemiennej.

c) Skutki uchylenia nakazu zapłaty z urzędu

Również w EPU sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty, jeżeli wystąpią przesłanki enumerowane w art. 502 ze zn. 1 § 1 i 2 k.p.c. Wtedy sprawa zostaje przekazana do innego sądu, wybranego według właściwości ogólnej. W tym miejscu różnica między EPU a postępowaniem upominawczym również dotyczy zmiany właściwości sądu i zachodzi identycznie, jak w przypadku niedopuszczalności wydania nakazu zapłaty.

d) Sprzeciw od nakazu zapłaty

Jeżeli pozwany zdecyduje się wnieść sprzeciw od nakazu zapłaty, powinien stosować się do przepisów regulujących tą kwestię w postępowaniu upominawczym. Jedyną różnicą między EPU a postępowaniem upominawczym w tym zakresie jest fakt, że z mocy art. 505 ze zn. 35 k.p.c. pozwany nie jest zobowiązany do dołączenia dowodów. Wszystkie inne wymogi stawiane pozwanemu są identyczne jak przy wnoszeniu sprzeciwu w postępowaniu upominawczym. W szczególności należy pamiętać o zarzutach, których niezgłoszenie skutkuje utratą możliwości ich powołania po wdaniu się w spór co do istoty sprawy.

Nie trzeba natomiast wskazywać zakresu sprzeciwu, bowiem – w razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu – nakaz zapłaty traci moc w całości. Innymi słowy, pozwany nie musi wskazywać, czy w jego przekonaniu nakaz zapłaty jest bezzasadny w części, czy w całości.

e) Wezwanie stron do usunięcia braków

Wezwanie do usunięcia braków kształtuje się odmiennie w przypadku powoda i pozwanego, zatem wskazane jest omówienie tych przypadków oddzielnie.

Strona powodowa zostanie przez sąd zobowiązana do uzupełnienia pozwu w przypadku przekazania sprawy do sądu według właściwości ogólnej, co następuje w konsekwencji braku podstaw do wydania nakazu zapłaty, uchylenia nakazu zapłaty z urzędu lub skutecznego wniesienia sprzeciwu przez pozwanego. Uzupełnienia wymaga wykazanie umocowania, jeżeli w imieniu powoda działa pełnomocnik, organ, przedstawiciel ustawowy lub osoba wymieniona w art. 67 k.p.c. O ile nie było to konieczne w trakcie postępowania elektronicznego, o tyle dołączenie pełnomocnictwa lub wykazanie umocowania w inny sposób staje się konieczne w momencie skierowania sprawy na tory postępowania zwyczajnego lub właściwego postępowania odrębnego. Ponadto, jeżeli sprawa została przekazana w wyniku uchylenia nakazu zapłaty z urzędu lub skutecznego wniesienia sprzeciwu, powód jest zobowiązany również do uiszczenia opłaty uzupełniającej od pozwu. Nie musi natomiast dołączać dowodów, na które powoływał się w postępowaniu elektronicznym. Na dokonanie tych czynności powód ma 14 dni od doręczenia wezwania. Po upływie tego terminu sąd umorzy postępowanie.

Strona pozwana jest zobowiązana do wykazania umocowania w sposób analogiczny ze stroną powodową, gdy działa przy pomocy pełnomocnika, organu, przedstawiciela ustawowego lub osoby wymienionej w art. 67 k.p.c. Pozwany również jest związany terminem 14-dniowym od dnia doręczenia wezwania, jednak w jego przypadku nieuzupełnienie braków nie jest podstawą do odrzucenia sprzeciwu, bowiem właśnie ten skuteczny sprzeciw jest przyczyną zmiany trybu postępowania na zwyczajne (lub właściwe odrębne), zatem odrzucenie sprzeciwu stanowiłoby nonsens. W pozostałych dwóch przypadkach zmiana trybu postępowania następuje mimo braku sprzeciwu, a wtedy jego odrzucenie jest tym bardziej niemożliwe. Pozwany nie musi uzupełniać sprzeciwu o dowody w nim przytoczone.

f) Sąd właściwy do rozpatrywania zażaleń i wznowienia postępowania

Podobnie, jak w postępowaniu upominawczym, również w EPU postanowienia kończące sprawę mogą zostać zaskarżone zażaleniem. Postępowanie w przypadku zażalenia w EPU jest analogiczne do postępowania w przypadku zażalenia w postępowaniu upominawczym. Wniesione zażalenie jest rozpatrywane przez sąd w składzie jednego sędziego.

Natomiast w przypadku zakończenia postępowania prawomocnym rozstrzygnięciem, sądem właściwym do wznowienia postępowania jest sąd wskazany według właściwości ogólnej, która była już wzmiankowana wcześniej.

Patryk Dąbrowski